14 Mayıs’taki seçim yaklaşırken, seçim hataları da konuşulmaya başlandı. Seçmenler, seçim vazifelileri ve partiler olmak üzere seçim kural ve yasaklarına herkesin uyması gerektiğini söyleyen avukat Nadir Unutan Ersözlü, seçim sürecinde işlenebilme ihtimali bulunan hatalara dikkat çekerek “Kısa bir periyot için geçerli olduğundan pek bilinmeyen seçim hataları, seçim sonrası yargılamalara hatta mahpus cezalarına yol açabiliyor. Örneğin, kullandığı oyu toplumsal medyada paylaşanlar seçim hatası işlemiş oluyor” açıklamasını yaptı.
14 Mayıs’taki Cumhurbaşkanlığı Seçimi ve 28. Periyot Milletvekili Genel Seçimi yaklaşırken, bu periyoda has birtakım kabahat ve cezalar da gündeme geldi. Öteki cürümlerden farklı olarak seçim periyotlarında işlenen seçim kabahatleri ve bu cürümlere uygulanabilecek cezai yaptırımlar, 298 Sayılı Seçimlerin Temel Kararları ve Seçmen Kütükleri Hakkındaki Kanun’un ‘Seçim Hataları ve Cezaları’ kısmında düzenleniyor. Seçimlerin özgürlük, eşitlik ve inanç ortamı içinde yapılabilmesini amaçlayan bu Kanun’a nazaran, seçim sürecinde ve seçim günü birtakım fiil ve aksiyonlara, niteliğine nazaran idari para cezası ve 5 yıla kadar mahpus cezası üzere müeyyideler uygulanabiliyor. Örneğin seçim günü yetkili heyetlerin buyruklarına uymayan seçmenlere idari para cezası veriliyor. Tekrarlanmış oy kullananlar ve seçim günü seçim sandığını çalanlar, 5 yıl mahpusla yargılanabiliyor. Ersözlü, 14 Mayıs tarihinde yapılacak seçim sürecinde görülebilecek kabahatlere yönelik bilgi verdi.
Seçimlerin itimat ve eşitlik ortamında gerçekleştirilmesinin toplumsal barış açısından ehemmiyetine işaret eden Ersözlü, “Bu konuda seçmenlere büyük sorumluluk düşüyor. 298 Sayılı Seçim Kanunu’nda belirtilen idari para cezaları yahut mahpus cezalarına ait cezai yaptırımlarla karşı karşıya kalmamak için, seçmenlerin seçim sürecinde ve seçim sırasında dikkatli ve titiz olması gerekiyor” dedi.
SAHTE SEÇMEN KÜTÜĞÜ DÜZENLEYENLERİN CEZALARI ARTIRILIYOR
İlgili Kanun’da, seçimin mutlaklaştığı tarih ile oy verme günü ortasındaki süreçte dikkat edilmesi gereken seçim kabahatlerine değinen Ersözlü, şu bilgileri paylaştı:
“Oy verme günü ve öncesi seçim yasaklarına riayet etmeyenler ve yasak propaganda yapanlara çeşitli müeyyideler uygulanabiliyor. Örneğin seçim propagandasına pürüz olmak ve seçim propaganda matbualarının yayınlanmasına yahut ilanına mani olmak yahut bunları tahrip etmek, seçim kabahati olarak bedellendiriliyor. Bu kabahati işleyenler altı aydan bir yıla kadar mahpus cezası ile karşı karşıya kalabilir. Ayrıyeten, büsbütün yahut kısmen düzmece seçmen kütüğü yahut seçmen listesi tanzim eden, bozan, çalan yahut yok edenler hakkında Türk Ceza Kanunu’nun ‘belgede sahtecilik’ hatasına ait kararlarına nazaran verilecek ceza yarı oranında artırılıyor. Kanun’da yazılı şuraların toplanmalarına yahut vazifelerinin ifasına mani olanlar, iki yıldan beş yıla kadar mahpus cezası ile cezalandırılabiliyor. Seçmen kütüğüne yazılmaya hakkı olmayan bir seçmeni yazan yahut yazılmak hakkı olan bir seçmeni yazmayan yahut kütüğe yazılmış olup da silinmesi gereken seçmenin ismini silmeyen yahut silinmemesi gerektiği halde o seçmenin ismini silenler bir yıldan iki yıla kadar mahpus cezası alabiliyor.”
KULLANDIĞI OYU TOPLUMSAL MEDYADA PAYLAŞANLAR SEÇİM KABAHATİ İŞLEMİŞ OLUYOR
Avukat Seçkin Unutan Ersözlü, çeşitli cezaların kelam konusu olabileceği başka seçim kabahatlerinden kimilerini da şöyle sıraladı:
“Kanun’a nazaran, sandık başında oy verme tarafından kendisine yüklenen sorumlulukları yapmayanlar, kullandıkları oyları toplumsal medyada paylaşanlar, oyunu kullandıktan sonra ihtara karşın sandık başından ayrılmayan yahut rastgele bir müdahale telkin yahut tavsiyede bulunan yahut bunlara teşebbüs eden kimseler seçim kabahati işlemiş olur. Tekrarlanmış oy kullanmak, seçmen olmadığı halde oy kullanmak, sandık çalmak, seçim tutanağını tahrif etmek, haksız oy temini için menfaat teklif etmek, seçmenin oy kullanmasına mahzur olmak, silah taşımak üzere fiil ve aksiyonlar, seçim kanunu kapsamında seçim cürmü olarak bedellendiriliyor. Bu kabahatleri işleyenler idari para cezasından çeşitli müddetlerde mahpus cezalarına kadar kimi müeyyidelerle karşı karşıya kalabiliyor.”
“SEÇİM YARGILAMALARI AZIMSANMAYACAK ORANDA”
Seçimlerin eşitlik ve inanç ortamında geçmesi için seçmenlerin seçim yasaklarına ve kurallarına riayet etmesinin kıymetini vurgulayan Ersözlü, “Seçim cürümleri yalnızca seçim devirlerinde gündeme geldiği için uygulama alanı ve mühleti dardır ve çok az bilinir. Ancak bilerek ya da bilmeden seçim cürmü işleyenler, seçim sonrası sürpriz yargılamalara, para ve mahpus cezalarına maruz kalabiliyor. Seçim kabahati süreçlerinden gördüğümüz kadarıyla, seçim yargılamaları azımsanmayacak bir oranda. Bu sebeple seçmenlerin, seçimde misyon alanların ve siyasi partilerin seçim cürümlerine konusunda bilinçlenmesi gerekiyor” dedi.