Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un üç günlük Çin ziyareti, iki ülkenin Ukrayna’da barışa yönelik uğraşlara dayanak taahhüdüyle sona erdi.
İki ülke önderleri, ziyaretin akabinde yayımladıkları ortak bildiride; üst seviye stratejik, ekonomik ve kültürle temasları sürdürecekleri ve global problemlerin tahlili için işbirliğini geliştirecekleri bildirisini verdi.
Bildiride, “Taraflar, Ukrayna’da barışın memleketler arası hukuka uygun ve Birleşmiş Milletler Kuralı’nın maksat ve unsurları temelinde bir barışın sağlanması için tüm eforları destekleyecektir.” tabiri yer aldı.
Ortak bildiri, Macron’un Şi ile Çin’in güneyindeki Guangdong eyaletinin merkezi Guangcou’da yaptığı gayriresmi görüşmenin akabinde geldi.
Görüşmede Şi, Çin’in Ukrayna’daki savaş için ateşkes davetini yinelerken Fransa’nın krizin siyasi tahliline yönelik barış teklifini desteklemeye hazır olduğunu vurguladı.
Çin’in Ukrayna problemini kendi çıkarları açısından görmediğini, eşitliğin ve adaletin sağlanmasından yana olduğunun altını çizen Şi, “Siyasi tahlil krizden çıkışın tek yanlışsız yoludur. İlgili tüm taraflar sorumluluk üstlenmeli, karşılıklı uzlaşmaya gitmeli ve siyasi tahlil içi uygun şartları yaratmalıdır.” dedi.
Şi, savaşın uzamasının tüm tarafların ziyanına olacağı değerlendirmesinde bulundu.
Fransa Cumhurbaşkanı, Guangcou’daki temaslarında, Sun Yat-Sen Üniversitesinde öğrencilere hitap etti.
Macron buradaki konuşmasında Ukrayna savaşının “uluslararası hukukun açık ihlali” olduğunun altını çizerek “barış ve istikrara odaklı memleketler arası sistemin korunması ve tekrar inşası için ortak uğraş gösterilmesi” davetinde bulundu.
Çin’in Ukrayna krizindeki tutumu
Çin, Rusya-Ukrayna Savaşı’nın başlamasının akabinde “savaş” ve “işgal” sözcüklerini kullanmaktan kaçınmış, Birleşmiş Milletler Genel Şurasındaki oylamalarda çekimser kalarak Moskova’yı kınamayan az sayıda ülke ortasında yer almıştı.
ABD ve NATO, Pekin idaresine Rusya’ya savaşta silah dayanağı sağlamaması tarafında ihtarda bulunurken direkt silah satışı olmasa da iki ülke, bu devirde ortak askeri tatbikatlar dahil askeri işbirliğini sürdürmüştü.
Çin, savaşın yıl dönümü olan 24 Şubat’ta krizin siyasi tahlili için tekliflerini içeren 12 unsurluk “tutum belgesi” açıklamıştı. Dokümanda gerginliklerin basamaklı olarak azaltılarak ateşkesin sağlanması gerektiği vurgulanmıştı.
Ateşkes önerisi, ABD ve Avrupa Birliği’nin yanı sıra öneriyi fiili durumun kabul edilmesi olarak algılayan Ukrayna tarafından da kabul görmemişti. Kiev idaresi, bu şartlardaki bir barışın “savaşın dondurulması” manasına geleceğini lisana getirmişti.
Rusya da Çin’in görüşüne değer verdiğini fakat mevcut şartlarda Ukrayna sorununun tahlilinde barış yoluna geçişin sağlanması için gerekli şartların oluşmadığını bildirmişti.
Şi’nin 20-22 Mart’ta Moskova’ya yaptığı ziyarette de Ukrayna meselesinin siyasi tahlili davetini yaparken ziyarette Pekin ile Moskova ortasında stratejik işbirliğinin global boyutta genişletilmesine yapılan vurgu, Çin’in Rusya’ya dayanağının sürdüğünün işareti olarak yorumlanmıştı.